MENÜ
Asiferik lensler: Bu tasarımda kontakt lens merkezden perifere doğru kademeli olarak incelir, böylece düz ve pürüzsüz bir yüzey oluşur. Asiferik özellik ön veya arka yüzde, ya da her iki yüzde birden olabilir. Asiferik lens dizaynı hem yumuşak hem de rijit gaz geçirgen materyalde uygulanabilir.
Asiferik lenslerin sınıflandırılması :
1. Siferik temel eğrilik yarıçapı ve optik zona asiferik periferik kenar eklenmesi.
2. Arka yüzün tümüyle asiferik olması (tek asiferik eğri)
3. Bi-asiferik: Arka optik zonda bir asiferik eğri ve periferide daha düz bir asferik eğri.
Balastlı lensler: Lensin dönmesini önlemek ve belli bir yönde kalmasını sağlamak amacı ile alt kısmı kalın (bu nedenle de ağır) üretilen lenslerdir. Çoğunlukla lensin alt kısmına bir prizma şeklinde ağırlık eklenmesi ile yapılır. Gözenekli (fenestre) lensler korneaya daha fazla oksijen ulaşmasını sağlamak amacı ile üzerine delik ya da delikler eklenmiş sert lenslerdir.
Lentiküler lensler: Artı siferik değerli lentiküler lensler kalın bir santral optik zona ve geniş bir periferik açıya sahiptirler. Ön yüzlerinde her iki eğri arasında keskin bir geçiş vardır. Sıklıkla afak hastalar için kullanılırlar.
Torik lensler: Torik kontakt lensler astigmatizmayı düzeltmek için kullanılırlar. Siferik lenslerden farkları, birbirine 90 derece açı yapan iki ayrı meridyende farklı eğrilik yarıçaplarına sahip olmalarıdır. Ön yüzü torik olan lenslerde lensin ön yüzünde iki farklı eğrilik yarıçapı olup, arka yüz siferiktir, arka yüzü torik olan lenslerde lensin arka yüzünde iki farklı eğrilik yarıçapı olup, ön yüz siferiktir. Bitorik lenslerde ise lensin ön ve arka yüzünde farklı eğrilik yarıçapları vardır.
Altı kesik (trunkuasyontu) lensler: Kenarının bir kısmı düz kesilmiş kontakt lenslerdir. Lensin düz kısmı, lensin alt kapağın kenarına uymasını, dönmemesini ve yön değiştirmemesini sağlar. Tnınkuasyonlu lensler bazı torik ve bifokal lens dizaynlarında kullanılır.
Multifokal Lensler: Aynı kontakt lensin üzerinde farklı kırıcılığı olan alanların olmasıdır. Çeşitli dizaynları vardır. En sık kullanılan dizayn, santraldeki bir kırıcı alanın çevresinde konsantrik halkalar halinde bir ya da birkaç farklı optik kırıcı ortamın olmasıdır. Multifokal lensler presbiyonin tashihinde kullanılırlar.
Günlük kullanım: Gündüz takılan ve en çok 18 saat takıldıktan sonra geceleri çıkarılan lenslerdir.
Uzun süreli kullanım: Gece çıkarılmadan birkaç gün ile bir ay arasında takılabilen lenslerdir.
Esnek kullanım: Geceleri çıkarılması önerilen, ancak çıkarılmadan da 1-2 gün kullanılabilen lenslerdir.
Şeffaf lensler ve Tintli lensler: Kontakt lensler şeffaf veya hafif renklendirilmiş olabilirler. Tint olarak adlandırılan (çoğunlukla %5 mavi ile) hafif renklendirilmiş lensler, takıldığında göz rengini değiştirmezler. Beyaz renge karşı oluşan kontrast nedeniyle Tint bir lensi kutusundan almak, takmak ve çıkarmak şeffaf lenslere göre daha kolaydır.
Yumuşak Lensler
Sert Gaz Geçirgen Lensler
Kombine Materyalli Lensler
Yumuşak Kontakt Lens Tipleri
Lens Materyallerine Göre
İçerdikleri materyalin özelliğine göre yüksek su içerikli (% 50'den fazla) veya düşük su içerikli (% 50'den az) olabilirler.
Kontakt lensler elektrik yüklerine göre de iyonik ve non-iyonik olarak ayrılabilirler. Elektriksel olarak nötr olan non-iyonik materyaller daha az aktiftirler gözyaşı içindeki maddeler ile daha az reaksiyona girer ve daha az presipite oluştururlar.
Katarakt ve yaşa bağlı makula dejeneresansı olasılığını artıran ultraviyole ışınlarını (UVA ve UVB) filtre eden materyallerden yapılmış kontakt lensler vardır.
Konvansiyonel lensler: Lens hasar görene kadar 9 ile 24 ay arası kullanılabilirler.
Disposable (kullan-at) lensler: Bir kez takılan ve önerilen süre sonunda (1 gün, 1 hafta, 1 ay) çıkarılıp atılan atılması için üretilmiş lenslerdir.
Sık replasman lensleri: Periyodik aralıklarla (1 hafta, I ay veya 3 ay) değiştirilmesi gereken lenslerdir.
RENGİNE GÖRE KONTAKT LENS ÇEŞİTLERİ
Takılınca göz rengini değiştiren, gözdeki bir kırma kusurunu düzeltmek amacı ile ya da sadece kozmetik amaçlı olarak takılan lenslerdir. Renkli kontakt lenslerin takıldığında pupillaya denk gelen kısımları şeffaftır. Renkli lensler göz rengini tamamen değiştirebilirler (örnek: kahve göz rengini mavi veya yeşile çevirmek için). "Soft" renkli tipleri ise açık renk gözlerin renginde hafif bir değişiklik oluşturmak için kullanılırlar (örnek : mavi göz rengini açık yeşile çevirmek için). Medikal kozmetik amaçlı renkli kontakt lenslerde pupillanın düzgün ya da var olmadığı vakalarda pupilla alanı siyahtır.
TEDAVİ AMAÇLI KULLANILAN KONTAKT LENS ÇEŞİTLERİ
Terapötik lensler (Bandaj lensleri): Korneadaki bir patoloji nedeni ile bandaj gereken durumlarda, göz modeli ile kapalı pansumana alternatif olarak kullanılırlar. Takılma sebebi olan patoloji tedavi olunca atılırlar. Günümüzde bu amaç için genelde disposable lensler kullanılmaktadır.
Sert Lenslerin Özel Tipleri :
Keratokonüs Lensleri: Keratokonüs hastalığının doğası gereği, sadece rijit lenslerin oluşturduğu bası ile kornea deforme olarak, kontakt lens ve gözyaşı filmi ile birlikte optik açıdan homojen hale gelebilmektedir. Keratokonüs için iki ya da üç ayrı eğrilik yarıçapına sahip zonları olan, böylece korneadaki patolojiyi egale edebilen rijit gaz geçirgen lensler de vardır.
Skleral Lensler: irregüler kornealı hastalarda kullanılan rijit materyalden yapılmış, skleraya oturacak şekilde geniş çaplı (23-25 mm) lenslerdir. Kornea üzerindeki hareketlilikleri sınırlıdır. Çok ileri keratokonüste, Stevens-Johnson sendromu gibi oküler yüzey hastalıklarında sınırlı kullanım alanları vardır.
Ortokeratoloji Lensleri: Ters geometrili rijit lenslerdir. Keratometri ölçümlerine göre 1 diyoptri daha düz lensten başlayarak gittikçe daha düz rijit kontakt lensler takarak, korneayı yeniden şekillendirerek kırıcılığını değiştirip, küçük miktardaki miyopiyi düzeltme metodudur. Hipoksiye bağlı komplikasyonlar nedeni ile terkedilmiş olan bu metot, yüksek Dk değerli uzun süreli ortokeratoloji lenslerinin üretimi ile yeniden güncel hale gelmiştir.
KOMBİNE MATERYALLİ KONTAKT LENSLER
Hibrid Lensler (Yastık lensi): Rijit gaz geçirgen merkezin çevresine yumuşak lens materyalinden kenar oluşturulması ile çift materyalden üretilmiş tek kontakt lensten oluşan optik sistemdir. (Örnekler: Flexlens, SoftPerm (Wesley-Jensen), Saturn Lens (Precision-Cosmet)).
Piggy back lensler: Korneaya yaslanan kısının rahat olması için yumuşak bir lensin üzerine, optik etkiyi sağlayan rijit gaz geçirgen bir temin fikse edilmesi ile iki kontakt lensten oluşan bir optik sistemdir. Her iki lens tipi de keratonüste kullanılır.
LENS MATERYALLERİ
Kontakt lensler materyallerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılır :
1.Sert Kontakt Lensler
Gaz geçirmeyen: PMMA (polimetilmetakrilat)
Gaz geçirgen: CAB (selüloz asetat bütirat), Silikon akrilatlar (silikon ve metilmetakrilatların kopolimerleri), Saf silikon polimerleri, Bütilstirenler Flor kopolimerleri, Polisülfon kopolimerleri.
2. Yumuşak Kontakt Lensler
HEMA (hidroksimetilmetakrilat)
Silikon hidrojeller.
Sert Kontakt Lens Materyalleri: PMMA kontakt lens yapımında kullanılan ilk plastik materyal idi. (tıp dışı kullanımdaki ismi Plexiglas'tır). Hafıfliği, yüksek ıslanabilirliği, şeffaflığı, uzun süre kullanılabilirliği ve çizilmeye karşı dayanıklılığı avantajlarıdır. Gaz geçirgenliğinin olmaması nedeniyle oluşabilen hipoksik reaksiyonlar ve uzun süreli kullanıcılardaki olası endotel değişiklikleri nedeni ile PMMA yerine gaz geçirgen materyaller kullanılmaktadır. Bugün hastaya ilk lens olarak PMMA başlanmasını gerektiren bir endikasyon mevcut değildir.
CAB kullanılan ilk gaz geçirgen materyaldir. Gaz geçiıgen olmasına rağmen, su ve ısı etkisi ile çabuk eğrilebilmektedir ve iyi ıslanmamaktadır.
Silikon akrilatlar bugün en sık kullanılan rijit gaz geçirgen kontakt lens materyalidirler. PMMA'nın optik şeffaflığı ile silikonun oksijen geçirgenliği özellikleri için ideal karışım oranı % 65 PMMA ve % 35 silikondur. Dk değerleri ortalama 15-55 arasındadır. En yüksek değerde olanlar uzun süreli kullanılabilirler.
Saf silikon polimerleri ıslanabilirlilikleri ve fleksibiliteleri az olduğu az kullanıImamaktadırlar.
Fluropolimer lensler siloksan materyalli ya da silikon olmayan polimerli florlanmış bir monomer içerirler. Bu durum oksijen geçirgenliğini artım. Floropoliınerlerin Dk değeri I 90'a kadar çıkar. Materyalin ıslanabilirliği iyi olup, bükülmeye dayanıklıdır. Diğer gaz geçirgen materyaller kadar kolay kırılmaz. Polimere N-vinilprolidon eklenmesi ıslanmayı, metilmetakrilat eklenmesi ise fiziksel dayanıklılığı artırır. Polisulfom da ıslanabilirlik ve fiziksel dayanıklılık için eklenen bir monomerdir.
Yumuşak Kontakt Lens Materyalleri: Yumuşak lens materyalleri su moleküllerine affinitesi olan hidroksil grupları içerirler. Bu nedenle yumuşak kontakt lens materyallerinin çoğu % 35-80 oranında su içerirler. Ağırlıklarının % 4'ünden daha fazla su abzorbe ettikleri için bu materyallere kidrofilik denir. Su içeren jel kıvamındaki bu lenslere hidrojel lensler de denir. Bir polimerde birden fazla monomer kullanılırsa, oluşan polimere kopolimer adı verilir. Yumuşak lens materyallerinin çoğu kopolirnerdir. Hidrofilik polimerlerde ismin sonuna filcon eki getirilmektedir.
En çok kullanılan monomerler HEMA (2-hidroksietilmetakrilat), EGDMA (etilglikoldimetilakrilat), MAA (metakrilikasit), MMA (metilmetakrilat), NVP (N-vinilpirolidon), GMA (gliserilmetakrilat) ve PVA (polivinilalkol)'dür.
En sık kullanılan yumuşak lens materyali HEMA'nın polimerize bir şeklidir. HEMA suyu absorbe ettiği zaman yumuşar, ancak halen dayanıklı ve şeffaf kalır. Katlandıktan ve içi dışa çevrildikten sonra bile şeklini korur. HEMA etkimesizdir ve kornea tarafından iyi tolere edilir. Oksijen geçirgenliği kullanılan spesifik polimerin temin su içeriğinin bir fonksiyonudur. HEMA'ya NVP ve MAA eklenmesi kopolimerin su içerme özelliğini artırır. Su içeriğinin her % 10 artışı, Dk değerini iki katına çıkarır. Su oranı arttıkça gözenek büyüklüğü, Dk ve presipite oluşturma olasılığı artar, lens dayanıklılığı ve refraktif indeksi düşer.
Hidrojel materyallerin sahip olduğu gözenekler (0.3-3 nm) en küçük bakterilerden (220 nm) daha küçük olduğu için, lens yüzeyinde yırtık ya da çatlaklar olmadığı sürece lens dokusu içine patojen ajanlar giremez.
En yeni olan silikon hidrojel lensler, silikonun yüksek oksijen geçirme özelliği ile hidrojelin yüksek su ve oksijen taşıma özelliğini kombine etmişlerdir.
Yumuşak kontakt lensler materyalinin su içeriği ve iyonik yüküne göre sınıfiandırılabilir :
Grup 1: Düşük su içerikli(<%50) - non-iyonik
Grup 2: Yüksek su içerikli (>%50) - non-iyonik
Grup 3: Düşük su içerikli (<%50) - iyonik
Grup 4: Yüksek su içerikli (>%50) - iyonik
İyonik lenslerin (-) yüklü yüzeyleri, (+) yüklü gözyaşı protein ve lipitleri ile ilişkiye girerek non-iyonik gruba göre daha fazla birikinti oluşmasına eğilimlidir. Grup 4 lenslerinde birikinti oluşumu çok daha sık görülür.
Sorumluluk Reddi: Bu makale ve genel olarak bu site bir tıp doktorunun tavsiyesinin yerini almayı amaçlamamaktadır. Sitede bulunan bilgiler herhangi bir hastalığı veya tıbbi durumu teşhis etmek, tedavi etmek veya önlemek için kullanılmamalıdır. Kişisel sağlık sorunlarınız için lütfen doktorunuza danışın. Özgür Optik sitesi, sitede verilen herhangi bir görüş veya tavsiyeden kaynaklanan herhangi bir kişisel yaralanma veya hasar için hiçbir sorumluluk kabul etmez.
Hipotenüs® Yeni Nesil E-Ticaret Sistemleri ile Hazırlanmıştır.