MENÜ
Mercimek iki yüzü konveks olan tohumu ile karakterize edilen bir sebze çeşididir. Mercimeğin Latince ismi lens 'tir. Bu isim optikal kalitesi olan çift yüzü konveks olan ışık geçirgen cisimler için eskiden beri kullanılmaktadır, lens terimi oftalmik gözlük camlarını ifade eder.
Cam neredeyse ışığın tamamına yakın bir kısmının içinden geçmesine izin verir, çok az bir kısmı ise ön ve arka yüzeyden yansır. Antirefle kaplamalarla bu yansımalar azaltılır. Camın her iki yüzeyi polisaj yapılarak parlatılır. Bu işlem camın berrak ve homojen bir görünüm almasını sağlar. Konveks lensler taban tabana, Konkav lensler tepe tepeye prizma sistemi gibi üretilir. Bu şekilde üretilmeleri onlara optik bir sistem olma özelliği kazandırır, yani ışığı dağıtır ya da toplarlar.
Silindirik lensler eksi (minus) silindirik yada artı (plus) silindirik şekilde üretilir. Diyoptrili oftalmik lensler refraksiyon kusurlarının düzeltilmesinde kullanılır. 0.25 Diyoptrilik aralıklarla üretilir.
Sferik lenslerin yüzeyleri küreseldir. Bir lensin gücü odak uzaklığı ile ters orantılıdır. Odak uzaklığı ne kadar kısa ise lensin gücü o kadar fazladır.
Sferik (SPH) bir lensin tüm meridyenlerdeki diyoptri gücü aynıdır. Çünkü bütün meridyenlerde küre kesiti eğriliği aynıdır ve diyoptri gücü sferiktir. Lens terimi oftalmik gözlük camlarını ifade eder.
Konveks lensler taban tabana, konkav lensler tepe tepeye prizma sistemi gibi üretilmiştir. Optik merkez konveks lenslerde prizma tabanlarının birleştiği yerde, konkav lenslerde prizma tepelerinin birleştiği yerde bulunur. Optik merkezde prizmatik etki bulunmaz. Optik merkezden geçen ışınlar kırılmadan geçer. Optik merkezden geçen ve lensin yüzeyine dik olan hatta optik aks (Fizik optikte asal eksen olarak bilinir)denir. Optik aksın lensi önden kestiği noktaya optik merkez (ön tepe noktası), lensi arkadan kestiği noktaya arka tepe noktası denir. Paralel gelen ısınların optik aks üzerinde kesiştiği noktaya odak noktası denir. Odak noktası ile arka tepe noktası arasındaki mesafeye odak uzaklığı denir. Odak uzaklığının metre cinsinden tersi diyoptri (D) olarak bilinir.
1- Konveks lensler taban tabana prizma sistemidir. Bu nedenle konveks lense sonsuzdan (optik eksene) paralel gelen ışınlar, lensten geçtikten sonra bir odak noktasında birleşirler. Konverjan özellik gösterir yani ışığı toplarlar.
2- Lense gelen ışınlar diverjan ise yani birbirinden uzaklaşarak geliyorsa lensten geçtikten sonra bu diverjan etki azalır veya diyoptrik güce bağlı olarak bir odak noktasında birleşir. Gerçek ışınlar kesiştiği için; gücü pozitif diyoptri işareti (+) dır.
Konveks lensler 3'e ayrılır.
a) Plankonveks: Bir yüzü düz, diğer yüzü konveks camlardır.
b) Bikonveks: İki yüzü de konveks camlardır.
c) Konveks Menisküs: Bir yüzü konveks, diğer yüzü konkav olar camlardır.
3- Merkez kalınlıkları kenar kalınlıklarından büyüktür. Bu özelliğinden dolayı konveks lensler ince kenarlı lensler olarak da bilinir.
4- Bir konveks lens gözden uzaklaştığında gücü artar, göze yaklaştığında gücü azalır.
5- Hipermetropi ve prespiyopinin düzeltilmesinde kullanılır.
6- Diyoptri değeri bütün meridyenlerde aynıdır. İşareti (+) dır.
7- Konveks lensten bir objeye bakarak hareket ettirildiğinde; görüntü, lensin hareket yönünün tersi yönde hareket eder.
1- Tepe tepeye prizma sistemi gibi üretildiği için, sonsuzdan optik eksene (aksa) paralel gelen ışınlar konkav lenste dışa doğru yani birbirinden uzaklaşarak kırılır. Konkav lensler diverjandır. Lense gelen ışık diverjan ise diverjan etki daha da artar. Lense gelen ışın konverjan ise lensin gücüne bağlı olarak konverjan etki azalır.
2- Bir konkav lensin optik (aksına)eksenine paralel gelen ışınlar asla bir odak noktasında birleşmezler. Ancak kırılan ışınların izdüşümlerinin lensin önündeki bir odak noktasında birleştiği kabul edilir. Bu özellikleri nedeniyle güçleri negatif, işareti (-) dir. Optik merkez prizma tepelerinin birleştiği yerdedir. Optik merkezde prizmatik etki yoktur. Işık optik merkezden kırılmadan geçer. Bütün meridyenlerde diyoptri gücü aynıdır. Güç sferiktir.
3) Konkav Lensler: Kenarları kalın ortaları incedir. Üçe ayrılır:
a. Plankonkav: Bir yüzü düz, diğer yüzü konkav olan camlardır.
b. Bikonkav: İki yüzü de konkav olan camlardır.
c. Konkav menisküs: Bir yüzü konkav, diğer yüzü konveks nian ramlardır
4-Konkav lensin kenar kalınlığı merkez kalınlığından büyüktür. Bu nedenle kalın kenarlı lens olarak da bilinirler.
5-Konkav lensten bir objeye bakarak lens hareket ettirildiğinde görüntü ile lens aynı yönde hareket eder.
6-Konkav lens göze yaklaştıkça gücü artar Gözden uzaklaştıkça gücü azalır.
Astigmatik lenslerde birbirine dik olan meridyenlerde eğrilik ve kırıcı güç (diyoptrik güç) farklılık gösterir. Işık demetlerini nokta şeklinde odaklayamadıkları için bu tip lenslere "nokta şeklinde olmayan" anlamına gelen "astigmatik lens" terimi kullanılmaktadır. Eğer astigmat bir lensin (silindirik bir lens) yüzeyine noktasal bir ışık gönderilirse, lens, bir nokta şeklinde değil de bir ışık çizgisi şeklinde odak görüntüsü oluşturur.
Astigmatizma silindirik lenslerle düzeltilir. Silindirik lensler teorik olarak silindir kesitinden elde edilirler. Plan silindirik lens bir meridyende güç ihtiva etmez. Bu aks olarak bilinir. Aks'a gelen ışınlar aks meridyenin de güç olmadığı için kırılmadan geçer. Lens aks da plandır (0.00D). Aks gözlük reçetesi yazılırken referans meridyeni olarak kullanılır. (Başlangıç meridyeni) aksa 90° dik meridyende güç maksimumdur yani silindirin toplam gücüne eşittir.
Aks 90° lik meridyenle aks arasındaki meridyenlerde güç değişir.
SFEROSİLİNDİRİK (SPHCYL) LENSLERİN ÖZELLİKLERİ
Sferosilindirik camlar küre ile silindir kesitinin kombinasyonundan elde edilir. Sferosilindirik lenslerde, gücü en az olan meridyen, ya da sferik (SPH) güç kadar olan meridyen aks olarak bilinir. Aks'a 90° dik meridyende sferosilindirik (SPHCYL) güç maksimumdur.
A)Konveks silindirik lensler 3'e ayrılır:
I. Konveks plan silindirik (pl cyl)
ll. Konveks sferosilindirik (sph cyl)
III. Konveks silindrosilindirik (cyl cyl)
B) Konkav silindirik lensler: Üçe ayrılır:
I. Konkav plan silindirik (plan cyl)
ll. Konkav sferosilindirik (sph cyl)
III. Konkav silindirosilindirik (cyl cyl)
I. Plan cyl lensler: Bir yüzü düz, diğer yüzü silindirik camlardır.
ll. Sph cyl lensler: Bir yüzü küresel, diğer yüzü silindirik camlardır.
III. Cyl cyl lensler: Her iki yüzü de silindirik kesitten elde edilen camlardır.
Sferosilindirik lensler küre ile silindirin kombinasyonundan elde edilirler. Her iki meridyende de kırma gücüne sahiptir. Sferosilindirik lenslerde ışık demetleri nokta halinde odaklaşmaz, iki ayrı odak çizgisi oluştururlar.
PRİZMATİK LENSLERİN ÖZELLİKLERİ
Prizmanın iki yüzü arasındaki açıya prizma acısı adı verilir. PRİZMANIN ODAK(FOKUS) GÜCÜ YOKTUR. Işık prizmada kırılırken daima tabana doğru sapar. Prizmatik etki, prizma diyoptrisi ile ölçülür. 1 prizma diyoptrisi; 1 metre mesafede ışığı orijinal doğrultusundan 1cm saptıran prizmatik etkiye denir.
Prizmatik lensler (A): Teorik olarak Prizma kesitlerinden elde edilmiş camlardır.
Işık prizmada tabana doğru kırılır A prizma açısı, D sapma acısıdır. (Gelen ısınla çıkan ışın uzantılarının teşkil ettiği açıya sapma acısı denir). Işığın prizmada tabana doğru daha fazla kırılması, ışığın prizmaya gelir açısına, prizmanın tepe açısına, ışığın dalga boyuna ve prizmanın kırılma indisine bağlıdır. Yüzeylerin kesistiği sivri üst kısmına TEPE (APEX), Alt kısmına da TABAN (BASE) denir.
Özetle,
Konveks lensler ışığı toplarlar. Bir odak noktasında gerçek ısınlar kesiştiği için; gücü pozitif diyoptri değeri (+) dır. Merkez kalınlıkları kenar kalınlıklarından büyüktür. Bu özelliğinden dolayı konveks lensler ince kenarlı lensler olarak da bilinir. Bir konveks lens gözden uzaklaştığında gücü artar. Göze yaklaştığında gücü azalır.
Hipermetropi ve prespiyopinin düzeltilmesinde kullanılır. Diyoptri değeri bütün meridyenlerde aynıdır. Konveks lensten bir objeye bakarak hareket ettirildiğinde; görüntü, lensin hareket yönünün tersi yönde hareket eder.
Sonsuzdan optik (aks) eksene paralel gelen ısınlar konkav lenste dışa doğru kırılır. Bir konkav lensin optik eksenine paralel gelen ışınlar asla bir odak noktasında birleşmezler. Ancak kırılan ışınların izdüşümlerinin lensin önündeki bir odak noktasında birleştiği kabul edilir. Bu özellikleri nedeniyle güçleri negatiftir. Diyoptri işareti (-) olarak gösterilir. Optik merkez prizma tepelerinin birleştiği yerdedir. Konkav lensin kenar kalınlığı merkez kalınlığından büyüktür. Bu nedenle kalın kenarlı lens olarak da bilinirler. Konkav lensten bir objeye bakarak lens hareket ettirildiğinde görüntü ile lens aynı yönde hareket eder. Konkav lens göze yaklaştıkça gücü artar. Astigmatik lenslerde birbirine dik olan dik meridyende eğrilik ve kırıcı güç (diyoptrik güç) farklılık gösterir. Işık demetlerini nokta seklinde odaklayamadıkları için bu tip lenslere "nokta şeklinde olmayan" anlamına gelen "astigmatik lens" terimi kullanılmaktadır. PRİZMANIN FOKUS (ODAK) GÜCÜ YOKTUR. Işık prizmada kırılırken daima tabana doğru sapar.
Sorumluluk Reddi: Bu makale ve genel olarak bu site bir tıp doktorunun tavsiyesinin yerini almayı amaçlamamaktadır. Sitede bulunan bilgiler herhangi bir hastalığı veya tıbbi durumu teşhis etmek, tedavi etmek veya önlemek için kullanılmamalıdır. Kişisel sağlık sorunlarınız için lütfen doktorunuza danışın. Özgür Optik sitesi, sitede verilen herhangi bir görüş veya tavsiyeden kaynaklanan herhangi bir kişisel yaralanma veya hasar için hiçbir sorumluluk kabul etmez.
Hipotenüs® Yeni Nesil E-Ticaret Sistemleri ile Hazırlanmıştır.