MENÜ
Sferik lenslerin diyoptri güçlerini, silindirik lenslerin diyoptrisini ve aks yönlerini, prizmatik lenslerin prizma taban yönünü ve prizma diyoptrisini, kontakt lens diyoptrisini belirlemeye yarayan optik gereçtir.
Fokometreyi yeni aldıysanız, lambasının takılı olup olmadığını kontrol edin. Çünkü nakliye sırasında lamba genellikle çıkarılır. Cihazı dikkatlice inceleyin; varsa üzerindeki emniyet bantların! çıkarın. Markür'ün üç nokta işaretleyen iğnelerin düzgün bir şekilde mürekkep kartuşundaki süngere basıp basmadığını ve süngerde mürekkep olup olmadığını kontrol edin. Fokometre itinalı ve dikkatli kullanmayı gerektiren çok özel optik bir cihazdır. Cihazı mekanik titreşimlerden etkilenecek yerlere koymayın Daha sonra elektrik akım kablosunu prize takın lamba anahtarını açma konumuna getirin. Rahat çalışmak için istenen eğimlendirme açısını sağlayan ve sabitleştiren manivelâyı kullanarak en rahat çalışama açınızı ayarlayın.
Röper ve retikül görüntüsünün okülerden ayarlanması:
Manüel kullanma için basit fokometreler, kullanıcının gözündeki her hangi bir sferik ametropiyi kompanse eden bir ayarlı okülere sahiptir. Bu ayar yanlış ölçüm yapılmasını önler. Ayar portver üzerine lens yerleştirilmeden diyoptri eseli (0,00) konumunda iken yapılır. Oküler saat ibresinin ters yönünde dönebildiği kadar çevrilir. Görüntü tamamen bozulur ve bulanıklasır. Daha sonra oküler ayar halkası saat ibresi yönünde yavaş olarak çevrilir, görüş alanı netleşmeye başlar. Net berrak ve temiz bir retikül görüntüsü elde edilince çevirme işlemi durdurulur. Bu ayar yapılırken; lens stand üzerine beyaz bir kâğıt tutulursa sadece retikül görüntüsünü çok daha net ve berrak ayarlanabilir.
Sferik (SPH) Lenslerin Ölçümü: Diyoptri eseli 0,00 konumunda iken oküler ile röperdeki 32 noktasal ışın netleştirilir. Sferik lens portver'e yerleştirilerek lens sabitleştirilir. Lens yerleştirilince röper görüntüsünün netliği bozulur tekrar netleşinceye kadar mezopuan kolu ileri geri döndürülerek hareket ettirilir, röper görüntüsü netleştirilir. Lensin gücü diyoptri eşelinden okunur. İçten okumalı fokometrelerde diyoptri eseli görme alanının hemen altındadır (redikülün alt kısmında). Sferik lenslerin her meridyende kırma gücü aynıdır. (Röper) 32 noktasal ışın görüntüsünü tek bir mezopuanda verir.
Astigmatik Lenslerin Ölçümü : Astigmatik diyoptri gücünde lens de optik aks boyunca uzayan her yüzeyde, farklı güç, birleşik olarak biri en güçlü diğeri en zayıf iki düzlem de bulunur. Bu iki düzlem birbirine dik olup lensin temel meridyenleridir. Bu sebeple bir astigmatik lensin gücü sadece iki temel meridyende ölçülür. İki güç arasındaki fark silindirik güçtür.
Plan Silindirik Lenslerin Ölçümü: Örnek reçete: (+1.00)90°, Plan silindirik lens fokometreye yerleştirilir. Ölçümde aks ayarı yapılmadan röper görüntüsü netleştirilirse, kesik çizgiler şeklinde iki mezopuanda ölçüm yapılır. Birinci mezopuanda diyoptri eşeli sıfırı, ikinci mezopuanda (+1.00) Diyoptri yi gösterir. Reçete istemini karşılamak için aks ayar kolu 90° ye, döner hareketli aks ayar kadranı 90° ye getirilir. Diyoptri eşeli (+1.00) Diyoptriyi gösterirken lens döndürülerek 90° de aks istikameti verilir. Röper görüntüsü 3 hat çizgisi birbirine paralel bir görünüm alana kadar lens çevrilir. 3 hat çizgisinden ortadaki uzun olanı aks ayar kolu ikiye kesecek şekilde lens sağa sola hareket ettirilir. 90°-270° hattında güç yoktur. Bu da şu şekilde test edilebilir. Lens 90°-270° hat üzerinde yukarı aşağı hareket ettirilirse röper görüntüsü hareket etmeyecektir. Retikülün merkezinde kalacaktır. Aksa 90° dik meridyende 0-180° derece hattında güç maksimumdur. Bu gözlük kullanıcısının basit hipermetrop astigmatik refraksiyon kusuru vardır Refraksiyon kusuru 0-180° meridyendedir 90° meridyen emetroptur. Aks da güç olmadığı için emetrop meridyene paralel konur. Bazen aynı reçete önümüze (+1.00)(-1.00)180° olarak da gelebilir. Doktor eksi silindir şeklinde reçete yazmıştır. Transpoze edilerek Fokometrede lens (+1.00) 90° de markalanarak çerçeveye tespiti yapılır.
Sferik (+1.00) D ve (-1.00)180° de markalanan iki ayrı lens üst üste gelecek şekilde fokometreye yerlestirilerek ölçüm yapılırsa, birinci mezopuanda sıfır, ikinci mezopuanda (+1.00) aks istikameti de 90° olacak sekilde görüntü verir.
Sfero Silindirik Lenslerin Ölçümü: Diyoptrili eseli (0,00) konumunda iken oküler ile röperdeki 32 noktasal ışın netlestirilir. Fokometrede ölçülen örnekteki sferosilindirik lens ölçümü iki mezopuanda yapılır.
Örnek reçete (+1.00) (+2.00) 90°
Sıfırdan başlayarak birinci mezopuan da diyoptri eseli (+1.00) Diyoptriyi gösterecektir. Bu sferik diyoptri gücüdür. 2. mezopuanda (+3.00) Diyoptri ölçülür, bu (sph + cyl) diyoptri gücüdür. Büyük değerden küçük diyoptri değeri çıkarıldığında silindirik gücü verir. Döner hareketli aks ayar kadranı ve aks ayar kolu 90° ye çevrilir (+3.00) diyoptri de lens döndürülerek üç hat çizgisi birbirine paralel olacak şekilde ayarlanır. Aks ayar kolu, ortadaki çizgiyi ikiye bölecek şekilde lens konumu ayarlanır. Sıfırdan başlanarak diyoptri eşeliden okunan ilk diyoptri sferik değeri (Birinci mezopuan), son okuduğumuz değer (ikinci mezopuan) sferik değerle silindirik değerin toplamını (sph+cyl) gösterir. İlk diyoptri değeri ikinci diyoptri değerinden çıkarılır, kalan değer silindirik gücü verir. Aynı reçete önümüze (+3.00)(-2.00)180° eksi silindir şeklinde reçete edilerek de gelmiş olabilir. Bu reçete transpoze gerektiren yazılım şeklidir.
Deney; (+3.00) SPH bir lensle, (-2.00)180° de markalanmıs iki ayrı lens üst üste yerlestirilerek fokometrede ölçüm yapılırsa, birinci mezopuanda (+1.00) ikinci mezopuanda (+3.00) aks 90° olarak ölçüm yapılacaktır.
Mikst (Mix) Lenslerin Ölçümü : Mikst (mix) lenslerde silindirik diyoptri gücü sferik diyoptri gücünden daima büyük ve işaretleri terstir.
Örnek reçete (-1.00) (+4.00) 180°
Diyoptri eseli 0,00 konumunda iken oküler ile röpordeki 32 noktasal ışın netleştirilir. Fokometrede örnekteki mix lensin ölçümünde, birinci mezopuanda (-1.00) Diyoptri de netlesir. İkinci mezopuanda (+3.00) Diyoptri de 180° aksta markürlenir. Sferik (-1.00) Diyoptrilik bir lensle (+4.00 )180° markürlenen iki ayrı lens üst üste yerleştirilerek fokometrede ölçüm yapılırsa birinci mezopuanda (-1.00) Diyoptri, ikinci mezopunda (+3.00) Diyoptri, 180° meridyende ölçüm yapılabilir. Bu lensi aynı konum ve diyoptrilerde (-100) 90° de markülenebilir.
Fokometre prizma diyoptrisini ölçecek ve taban yönünde tayin edecek şekilde tasarlanmıştır. Bir fokometre yardımı ile reçetede istenen prizmatik etki (prizma diyoptrisi) ve taban yönü kolaylıkla tayin edilir. Aynı zamanda bir fokometre kullanılarak yatay ve dikey merkezleme istemleri karşılanmayan yanlış tespitlerdeki istenmeyen prizmatik etkinin miktarı ve taban yönü de belirlenebilir.
Fokometrede prizma diyoptrisini ölçmede optik cihazın içerisindeki (rediküldeki) halkalar sistemi kullanılır. Her halka bir prizma diyoptrisini yani büyüklüğü (0-180° ve 0-360° lik sistemler) de tabanın yerleşeceği yönü belirlemede kullanılır. Bazı fokometre modelleri 1/4 (dörtte bir),1/2 (yarım),1,5 (bir buçuk) prizma diyoptrisi aralıkla ölçüm yapmaya imkân verir . Fokometreler de İL\ (prizma diyoptri) Aralıklarla 5-6 prizma diyoptrisine kadar ölçüm yapacak şekilde tasarlanmıştır, isteğe bağlı ek kompensatör ile 1 er prizma diyoptrilik aralıklarla 14-22 prizmaya kadar ölçüm yapım imkânı elde edilebilir. Fokometreye bir lens ölçülmeye baslanmadan diyoptri eseli sıfırı gösterirken röper görüntüsü retikülün tam merkezine yerlesir. VP (diyoptrisiz) bir lens yerleştirilirse lensin röper görüntüsü yine retikülün merkezinde kalacaktır. Diyoptrili bir lens test ediliyorsa; röper görüntüsü retikülün merkezinde olursa, fokometre ölçmekte olduğu lensin bu noktasında prizmatik etki yaratmamaktadır. Bu nokta lensin optik merkezidir Optik merkezin dışında bir nokta ya da prizmatik bir lens fokometreye yerleştirilirse röper görüntüsü farklı bir noktada netleşecektir.
Rahat çalışmak için istenen eğimlendirme açısını ayarlamayı sağlayan manivela kullanılarak eğimlendirme açısı 90° ye getirilir. Lens durdurucu (sabitleştirici tutaç) hafifçe çekilerek yerinden çıkarılır. Kontakt lens tutacı takılır. Ölçümü yapılacak kontakt lens tutacın üzerine konur bundan sonra ölçüm prosedürü yukarıda anlatılan lens ölçümü sistemi ile aynıdır.
Projeksiyon fokometrede; test targeti (Röper) görüntüsünü cam zeminli perde üzerinde, projekte ederler. Böylece binocüler gözleme imkân verilmiş olur. Görüntü ayarlandığı zaman, perde üzerindeki görüntü keskindir. Akamodasyonun yapabileceği her hangi bir ölçüm hatası, ile yanlış oküler tespitinden hasıl olan ölçüm hatası elemine edilmiş olur. Bu fokometrede, prizma ölçüm konumu (menüde prizma modu) olması ve bu sayede test targeti (Röper) görüntüsünün, bir prizmanın taban pozisyonunun daha hassas okunabilmesi için, görme alanı merkezine ve silindir aksının daha hassas okunmasına imkan vermesi en önemli avantajlarıdır. Bu avantaja ilave olarak, cihazın prizmatik ölçme bölgesi genişletilmiştir. En önemli dijital olarak sph, cyl, A diyoptri değerleri ayrı ayrı ve prizma yönlerini göstermesidir (manuel fokometre silindirik (cyl) diyoptriyi göstermez (sph+cyl diyoptriyi gösterir).
Özetle;
Sferik lenslerin diyoptri güçlerini, silindirik lenslerin diyoptrisini ve aks istikametini, prizmatik lenslerin prizma taban yönünü ve prizma diyoptrisini, kontakt lens diyoptrisini belirlemeye yarayan optik cihaza fokometre denir. Oküler, Aks ayar halkası, Açma kapama anahtarı, Portver, Markür, Mezopuan kolu, Röper, Redikül gibi kısımları bulunur.
Sferik lensler bir mezopuanda, astigmatik lensin gücü sadece iki temel meridyende ölçülür. İki güç arasındaki fark [(sph+cyl)-sph] silindirik güçtür. Fokometre ile prizma diyoptrisini ölçmede optik cihazın içerisindeki halkalar sistemi kullanılır. Her halka bir prizma diyoptrisini, 0-180° ve 0-360° lik sistemler tabanın yerleşeceği yönü belirlemede kullanılır. Başka bir ifade ile Prizma diyoptrisi, röper(target) görüntüsünün prizma halkaları üzerinde kesistiği (çakıştığı) nokta tarafından, derece sistemi ile de taban yerleşim yönü belirlenir.
Fokometre kullanılmadığı zamanlar anahtarı kapalı tutulmalı, muhafaza örtüsünü toz birikmesi için örtülmeli, gereksiz titreşimlerden sarsıntılardan korunmalı, su ile temas ettirilmemelidir.
Sorumluluk Reddi: Bu makale ve genel olarak bu site bir tıp doktorunun tavsiyesinin yerini almayı amaçlamamaktadır. Sitede bulunan bilgiler herhangi bir hastalığı veya tıbbi durumu teşhis etmek, tedavi etmek veya önlemek için kullanılmamalıdır. Kişisel sağlık sorunlarınız için lütfen doktorunuza danışın. Özgür Optik sitesi, sitede verilen herhangi bir görüş veya tavsiyeden kaynaklanan herhangi bir kişisel yaralanma veya hasar için hiçbir sorumluluk kabul etmez.
Hipotenüs® Yeni Nesil E-Ticaret Sistemleri ile Hazırlanmıştır.